معرفی پسته احمدآقایی
پسته احمدآقایی یکی دیگر از ارقام تجاری پسته ایران است. پسته احمدآقایی در گروه پسته‌های کشیده قرار دارد، این بدان معناست که طول پسته از عرض پسته بیشتراست.
این رقم پسته علاوه بر طعمی خوب دارای ظاهری بسیار زیبا است به طوری که رنگ مغز آن ارغوانی و پوست استخوانی خیلی روشنی دارد.
عمده تولید آن در استان کرمان است و مرغوب‌ترین پسته احمدآقایی را می‌توان در منطقه پسته کاری نوق رفسنجان پیدا کرد.
این رقم برای اولین بار توسط فردی بنام احمد آقا فروتن در احمدیه نوق شناسایی و انتخاب گردیده است.
گسترش این رقم در استان کرمان بیشتر در مناطق نوق رفسنجان، زرند و شهرستان سیرجان می باشد.
در حال حاضر این رقم یکی از مهمترین و بهترین ارقام تجاری پسته کشور می باشد که علیرغم قدمت نه چندان طولانی آن، بطور چشمگیری در حال گسترش می باشد.
میوه های آن بادامی شکل ولی ظاهر آن همانند رقم کله قوچی می باشد.
در میان گروه پسته‌های تجاری قیمت آن بعد از پسته اکبری و پسته کله قوچی در رتبه سوم قرار دارد، اما قیمتش از پسته فندقی بیشتر است و خرید پسته احمدآقایی به دلیل رویت و شگل ظاهری و همچنین قیمت پایین از رونق خوبی برخوردار است.
هر ساله بخش اعظمی از این نوع پسته در داخل کشور مصرف می‌شود.
ظاهر کشیده، درصد خندانی زیاد، همچنین پوست استخوانی سفید و قیمت نسبتاً پایین این نوع پسته باعث استقبال در داخل کشور از این رقم شده است.
رقم پسته احمد آقایی را می‌توان جدیدترین نوع پسته ایران در تجارت و صادرات دانست.
پسته احمد آقایی در مقوله صادرات نیز پرطرفداراست، عمده پسته احمد آقایی در خارج کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا و همچنین انگلستان از خریداران اصلی این رقم می باشند.
صادرات آن به کشورهای عربی که عمدتاً از ارقام کشیده بیشتر استقبال می‌کنند، ازرونق خوبی برخوردار است.
پسته احمد آقایی به دلیل خوش طعم بودن در کشورهای که به طعم و مزه اهمیت می‌دهند (هند و پاکستان) هم مورد استقبال قرار گرفته است.
طعم خوب و کشیدگی مغز باعث شده که در تهیه خلال پسته با استقبال مواجه شود. میزان بار دهی درخت پسته احمد آقایی مطلوب بوده به طوری که می‌توان از هر درخت حدود3066 گرم پسته خشک شده برداشت کرد.
پسته احمد آقایی در گروه پسته‌های ریز قرار دارد و همین ریز بودن و انس بالا (تعداد عدد پسته‌ها در واحد وزن) باعث شده قیمت این رقم پسته پایین باشد.
معمولاً این رقم در انس‌های 24-22، 26-24، 28-26 و 30-28 وجود دارد، نوع درشت آن در انس 22-20 و در حجم کم وجود دارد.
خصوصیات درخت پسته احمد آقایی
درخت پسته احمد آقایی تا حد زیادی خصوصیات پسته کله قوچی را دارد.
پسته‌ها روی درخت به صورت خوشه هستند درست مثل خوشه انگور طول هر خوشه به طور متوسط 12 سانتیمتر و عرض هر خوشه 9 سانتیمتر است و خوشه‌ها این رقم کم بار و یا تنگ هستند.
وزن هر خوشه‌تر حدود 56 گرم و در حالت خشک 47 گرم می باشد. در هر خوشه به‌طور متوسط 30 عدد پسته وجود دارد که از این تعداد حدود 15 درصد آنها پوک و 6 درصد دهان بسته و بقیه خندان هستند.
درخت این رقم دارای برگ‌های ساده و مرکب است به طوری که حدود 12.5 درصد برگ‌ها ساده و 61 درصد آنها سه برگچه و حدود 7 درصد برگچه ها چهار برگ و 18 درصد هم 5 برگچه هستند. طول هر برگ 14 سانتیمتر و عرض هر برگ 13 سانتیمتر است.
معمولاً درصد خندانی پسته‌ها در این رقم زیاد است و در مقایسه با ارقام فندقی و کله قوچی میزان نا خندانی (دهان بسته) کمتری دارد. به دلیل مرغوبیت پیوند این رقم گسترش و فروانی آن روزبه‌روز در حال افزایش است.
ارتفاع درخت احمد آقایی به‌طور متوسط 3 متر و عرض تاج درخت حدود 4 متر است. شکل جوانه‌های درخت در این رقم به شکل کروی است.
میزان بار دهی آن بسته به نوع شرایط آب و هوا و موقعیت گرده‌افشانی درخت تقریباً بالا است و البته شرایط آب هوایی و خاک و میزان آبیاری در میزان محصول تأثیر دارد.
درخت پسته احمد آقایی از نوع متوسط گل محسوب می‌شود به طوری که در شرایط آب و هوایی رفسنجان از حدود 13 فروردین گل‌دهی آغاز می‌شود تا 25 فروردین‌ماه به گل‌دهی می‌رسد.
زمان برگلدهی این رقم حدود 3-2 روز زودتر از گل‌دهی آن می‌باشد. رشد مغز پسته احمد آقایی از 20-10 تیرماه شروع و تا اواخر مردادماه تکمیل می‌گردد، این مدت حدود 45-39 روز طول می‌کشد.
رقم احمد آقایی در دهه سوم شهریورماه قابل برداشت می‌باشد و در اثر وزش باد و حمله پرندگان، درصدی از میوه‌ها از محل دم میوه جدا شده و ریزش می‌نمایند.
مخلوط کردن محصول ریزش کرده با محصول سالم، آلودگی‌های قارچی را افزایش می‌دهد.
خصوصیات میوه احمد آقایی
رشد مغز در این رقم سریع بوده و از 5 تیرماه شروع و زمان رسیدن کامل 10 شهریورماه است. نوک پوست میوه سبز نوک دار و رنگ پوست سبز در زمان رسیدن میوه به قرمز روشن میل پیدا می‌کند.
به طور متوسط طول هر عدد پسته احمد آقایی 2 سانتیمتر و عرض آن 1.2 سانتیمتر که این خود نشان دهنده درشتی و کشیدگی این رقم است.
شکل هندسی این نوع پسته تقریباً مستطیل شکل است و میزان شکاف پسته از دو سمت پشتی و شکمی باهم برابر است. رنگ زمینه مغز سبز روشن، رسیدگی میوه از نوک شروع می‌شود و رنگ پوست استخوانی خیلی سفید روشن است.
خصوصیات کمی و کیفی پسته احمد آقایی
متوسط میزان محصول خشک درختان 12 تا 16 ساله 3066 گرم در هر درخت و تعداد دانه در هر اونس این درخت 26-24 دانه می‌باشد. هر 100 گرم میوه خشک شده حدود 56-57 گرم مغز به دست می‌آید.
مقدار پروتئین مغز 15-16 درصد و میزان چربی آن 58-59 درصد می‌باشد.
پسته احمد آقایی علیرغم خصوصیات بسیار مطلوب، دارای سال آوری نسبتاً شدیدی است که باعث ایجاد اختلاف تولید محصول در سال‌های متوالی می‌شود. در صورت اعمال مدیریت صحیح (مخصوصاً هرس) این مشکل به قدری زیادی قابل کنترل است.
لازم به ذکر است که صفات اونس، درصد ناخندانی و درصد پوکی تحت تأثیر مدیریت باغ (آبیاری، تغذیه، کنترل آفات و گرده‌افشانی) و تا اندازه‌ای شرایط محیطی نیز می‌توانند تغییر یابد و همچنین درصد پروتئین و چربی موجود در مغز می‌تواند تحت تأثیر زمان برداشت محصول قرار گیرد که تأخیر برداشت باعث افزایش درصد چربی و کاهش درصد پروتئین مغز میوه می‌گردد.
آشنایی با رقم پسته کله قوچی